Nước thải sinh hoạt là gì? Phương pháp xử lý nước thải sinh hoạt

Nước thải sinh hoạt không được xử lý đúng cách là một trong những nguyên nhân quan trọng hàng đầu gây nên tình trạng ô nhiễm nguồn nước. Vậy nước thải sinh hoạt là gì? Nước thải sinh hoạt có tính chất đặc điểm ra sao và đâu là phương pháp xử lý nước thải sinh hoạt hiệu quả? Tất cả vấn đề đó sẽ được DiskDr giải đáp chi tiết dưới đây.

Nước thải sinh hoạt là gì?

Nước là yếu tố quan trọng nhất để duy trì sự sống cho mọi loại sinh vật trên trái đất trong đó bao gồm cả con người. Nước được sử dụng chi sinh hoạt và tiêu dùng và sau khi sử dụng xong thì nguồn nước này lại được thải ra ngoài môi trường gọi là nước thải sinh hoạt. 

Khi nước thải được thải ra ngoài tự nhiên mà chưa được xử lý kỹ hoặc dược thải ra với tốc độ cao vượt quá khả năng thích ứng kịp thời của nguồn nước tự nhiên sẽ khiến cho chất lượng nguồn nước xấu đi cuối cùng dẫn đến bị ô nhiễm, hậu quả là những vi sinh vật sinh sống dưới nước không thể tồn tại được. Tình trạng nước ao, hồ, sông, suối bốc mùi và chuyển màu đang đặt ra một thách thức lớn với nhiều quốc gia trên thế giới đặc biệt là những quốc gia đang phát triển.

Nguồn gốc của nước thải sinh hoạt

Nước thải sinh hoạt  là nước có chứa các chất không mong muốn hoặc chất thải trộn lẫn vào. Việc nhiễm các tạp chất này sẽ khiến tính chất của nước thay đổi đến trạng thái không thể tái sử dụng được. Các chất gây ô nhiễm trong nước thải bao gồm dầu, mỡ, chất tẩy rửa, xà phòng, thuốc trừ sâu, các chất hữu cơ gây thối rữa và nhiều mầm bệnh khác nhau. Nước thải có thể được chia thành 2 nguồn chính như sau:

• Nước thải từ nguồn cộng đồng: Nước thải từ nguồn cộng đồng xuất phát từ các hoạt động sinh kế của người dân như xây nhà, các khu nhà ở, chung cư cao tầng, khách sạn, chợ sạch, bệnh viện,… Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khoảng 75% hư hỏng kênh rạch là do loại nước thải này gây ra.
• Nước thải từ hoạt động công nghiệp: Nước thải từ hoạt động công nghiệp trong đó bao gồm nước thải từ các đoàn tàu sản xuất công nghiệp, nước thải từ nhà tắm, nhà vệ sinh của công nhân… Khoảng 25% lượng nước thải này gây hư hỏng kênh mương bởi những tạp chất trong nước thải này chứa nhiều các hóa chất độc hại và các kim loại nặng khác nhau cũng như các chất hữu cơ khác nhau có nồng độ cao.

Tính chất của nước thải sinh hoạt

Về mặt tính chất vật lý

Về mặt vật lý, nước thải sinh hoạt thường có màu xám, mùi hôi và có hàm lượng chất rắn khoảng 0,1%. Chất rắn có trong nước thải sinh hoạt là hỗn hợp của phân, mảnh vụn thức ăn, giấy vệ sinh, chất tẩy rửa, xà phòng, muối, kim loại, cát, sạn,… Chất rắn hòa tan có thể được kết tủa bằng quá trình hóa học và sinh học. Theo vật lý thì các chất rắn có thể dẫn đến sự hình thành cặn bùn chiếm dụng nhiều diện tích dưới nước và gây ra tình trạng thiếu oxy.

Về mặt tính chất hóa học 

Về mặt hóa học nước thải bao gồm các hợp chất hữu cơ khoảng 70% và các hợp chất vô cơ khoảng 30% cũng như các loại khí khác nhau. Các hợp chất hữu cơ chủ yếu gồm carbohydrate, protein và chất béo thể hiện chế độ ăn uống của con người. Thành phần các chất vô cơ có thể bao gồm kim loại nặng, nitơ, phốt pho, pH, lưu huỳnh, clorua, độ kiềm, hợp chất độc hại,…. 

Tuy nhiên do nước thải chứa tỷ lệ chất rắn hòa tan cao nên khoảng 85 đến 90% tổng thành phần các chất vô cơ là hòa tan và khoảng 55 đến 60% tổng thành phần hữu cơ bị hòa tan. Khí thường hòa tan trong nước thải là hydro sunfua, metan, amoniac, oxy, carbon dioxide và nitơ. 

Về mặt sinh học

Về mặt sinh học, nước thải có chứa nhiều loại vi sinh vật khác nhau nhưng những vi sinh vật đáng quan tâm là: Động vật nguyên sinh, thực vật và động vật. Nhóm sinh vật nguyên sinh bao gồm vi khuẩn, nấm, động vật nguyên sinh và tảo. Thực vật bao gồm dương xỉ, rêu, cây có hạt và rêu tản. Động vật không xương sống và động vật có xương sống được xếp vào danh mục động vật. 

Trong xử lý nước thải, loại quan trọng nhất là sinh vật nguyên sinh, đặc biệt là vi khuẩn, tảo và động vật nguyên sinh. Ngoài ra, nước thải còn chứa nhiều sinh vật gây bệnh thường có nguồn gốc từ những người bị nhiễm bệnh hoặc những người mang mầm bệnh cụ thể. Thông thường, nồng độ coliform phân tìm thấy trong nước thải thô vào khoảng vài trăm nghìn đến hàng chục triệu trên 100ml mẫu.

Xem thêm: Ô nhiễm nước ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Đặc tính của nước thải sinh hoạt là gì?

Nước thải sinh hoạt được thải ra từ những hoạt động khác nhau trong cuộc sống sinh hoạt và sản xuất hàng ngày. Trong nước thải sinh hoạt có những đặc tính sau:

• Chất hữu cơ: Trong nước thải bao gồm carbohydrate, protein, nhiều loại thực phẩm như cơm, mì, rau,… có thể bị phân hủy. Các sinh vật sinh sống dưới nước cần oxy để thở nhưng các chất hữu cơ này xâm nhập xuống nước khiến hàm lượng oxy bị hòa tan trong nước và giảm sút. Lượng chất hữu cơ trong nước càng cao thì tình trạng ô nhiễm càng nghiêm trọng.
• Chất vô cơ: Trong nước thải bao gồm nhiều loại chất vô cơ như clorua, lưu huỳnh. Những chất vô cơ này không gây ra mùi hôi cho nước nhưng lại gây hại nghiêm trọng đối với những sinh vật sinh sống dưới nước. 
• Kim loại nặng và chất độc: Kim loại nặng và chất độc có thể ở dưới dạng chất vô cơ và có thể tích tụ trong chu trình thức ăn. Ví dụ những chất như thủy ngân, crom và đồng thường có trong nước thải từ các nhà máy công nghiệp và hóa chất có trong thuốc trừ sâu bệnh trộn lẫn với nước thải công nghiệp. Tại những khu công nghiệp sản xuất, chất thải có thể đến từ một số ngành công nghiệp như từ xưởng mạ kim loại, xưởng chế biến thiết bị từ kim loại,…
• Dầu và các chất trôi nổi khác nhau: Dầu và các hóa chất trôi nổi khác nhau trôi nổi trên bề mặt nước ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình quang hợp, cản trở sự phân phối oxy từ không khí vào nước.
• Chất rắn: Chất rắn chìm xuống đáy sông, suối, ao, hồ chiếm dụng nhiều diện tích dưới nước và gây ra tình trạng giảm thiểu oxy trong nước. Việc có nhiều chất rắn tích tụ trong nước sẽ khiến nước nhanh đục, ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống của các động vật thủy sinh.
• Chất tạo bọt, chất tẩy rửa: Chất tạo bọt, chất tẩy rửa bao gồm chất tẩy rửa và xà phòng, chất tạo bọt ngăn chặn sự khuếch tán oxy từ không khí vào nước và có thể gây hại cho đời sống thủy sinh.
• Vi sinh vật, nước thải từ các cơ sở thuộc da, lò mổ, nhà máy sản xuất thực phẩm đóng hộp. Sẽ có một lượng lớn vi sinh vật, những vi sinh vật này sử dụng oxy để tồn tại và việc chất thải độc hại này được thải ra có thể làm giảm lượng oxy hòa tan trong nước gây ra tình trạng thối rữa. Ngoài ra, một số vi sinh vật có thể là mầm bệnh gây nguy hiểm cho con người như vi sinh vật có trong nước thải bệnh viện.
• Chất dinh dưỡng: Chất dinh dưỡng bao gồm nitơ và phốt pho khi đạt đến hàm lượng cao sẽ gây ra sự phát triển nhanh chóng và làm tăng lượng tảo (Tảo nở hoa). Đây là nguyên nhân quan trọng khiến hàm lượng oxy trong nước giảm rất thấp vào ban đêm và nó cũng gây ra cỏ dại thủy sinh.
• Mùi hôi: Mùi hôi do khí hydro sunfua gây ra do sự phân hủy các chất hữu cơ không có oxy hay các mùi hôi khác đến từ các nhà máy công nghiệp khác nhau như nhà máy sản xuất bột cá, lò mổ… Vi sinh vật và nước thải từ các cơ sở sản xuất. 

Phương pháp xử lý nước thải sinh hoạt

Nước thải sinh hoạt thường chứa một lượng chất gây ô nhiễm tương đối nhỏ nhưng ngay cả một lượng nhỏ chất ô nhiễm cũng có thể ảnh hưởng lớn đến môi trường. Do đó, hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt được lắp đặt và bảo trì đúng cách để xử lý và xử lý nước thải hộ gia đình sẽ giảm thiểu tác động đến nước ngầm và nước bề mặt.

Xử lý nước thải sinh hoạt đóng vai trò quan trọng hiện nay. Xử lý chất thải sinh hoạt đảm bảo rằng tất cả nước thải sinh hoạt đều được xử lý đúng cách để đảm bảo an toàn, sạch sẽ và phù hợp để thải trở lại môi trường,ao, hồ, sông, suối. Hệ thống nước thải gia đình được thiết kế để xử lý tất cả chất thải lỏng phát sinh từ nơi cư trú. Các chất gây ô nhiễm có thể có trong nước thải sinh hoạt bao gồm vi khuẩn gây bệnh, vi rút truyền nhiễm, hóa chất gia dụng và các chất dinh dưỡng dư thừa như nitrat.

Do nước thải đến từ nhiều nguồn khác nhau nên lượng và độ bẩn của nước thải cũng khác nhau, để nâng cao chất lượng nước thải cần lựa chọn các phương pháp thích hợp cho quá trình cải thiện chất lượng nước. 

Xử lý nước thải vật lý

Phương pháp xử lý nước thải sinh hoạt vật lý là phương pháp hiệu quả để làm sạch nước thải sinh hoạt. Các quá trình như sàng lọc, lắng và hớt váng được sử dụng để loại bỏ chất thải rắn và không có sự tham gia của bất kỳ hoác chất nào vào quá trình này. 

Một trong những kỹ thuật chính của xử lý nước thải vật lý là lắng đọng, là quá trình loại bỏ các hạt nặng, không hòa tan khỏi nước thải. Sau khi chất không hòa tan lắng xuống đáy, bạn có thể tách nước tinh khiết ra.

Bên cạnh đó còn kỹ thuật xử lý nước vật lý hiệu quả khác là sục khí. Quá trình này bao gồm không khí lưu thông trong nước để cung cấp oxy. Lọc là phương pháp thứ ba được sử dụng để lọc tất cả các chất gây ô nhiễm. Bạn có thể sử dụng loại bộ lọc đặc biệt để lọc nước thải và tách các chất gây ô nhiễm cũng như các hạt không hòa tan có trong đó. Bộ lọc cát là bộ lọc được sử dụng phổ biến nhất. Dầu mỡ bám trên bề mặt của một số nước thải cũng có thể được loại bỏ dễ dàng bằng phương pháp này.

Phương pháp xử lý nước thải sinh học 

Phương pháp xử lý nước sinh học được sử dụng nhiều quá trình sinh học khác nhau để phân hủy những chất hữu cơ có trong nước thải. Vi sinh vật chuyển hóa chất hữu cơ trong nước thải trong quá trình xử lý nước sinh học và có thể được chia thành ba loại: Quá trình hiếu khí, quá trình kỵ khí và quá trình ủ phân.

Phương pháp xử lý nước bằng hóa chất

Phương pháp này sử dụng hóa chất để làm sạch nước trong đó Clo là hóa chất oxy hóa được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn phân hủy nước. Một tác nhân oxy hóa khác đực sử dụng để làm sạch nước thải là ozone. Các chất hóa học ngăn chặn vi khuẩn sinh sản trong nước do đó làm cho nước trở nên tinh khiết. 

Phương pháp xử lý bùn

Đây là quá trình tách chất rắn – lỏng trong đó độ ẩm còn được pha rắn và lượng hạt được pha lỏng. Một ví dụ về việc sử dụng phương pháp xử lý bùn là nước thải công nghiệp hoặc nhà máy xử lý nước thải. 

Nước thải có nhiều tác động đến thế giới tự nhiên và môi trường sống nên cần được xử lý một cách hiệu quả. Bằng cách xử lý nước thải chúng ta không chỉ cứu được sự sống của các sinh vật khác mà còn cứu lấy chính cuộc sống của con người, bảo vệ toàn bộ hành tinh này.

Xem thêm: Những cách xử lý nguồn nước bị ô nhiễm hiệu quả nhất

Để đảm bảo an toàn cho gia đình do nguồn nước sinh hoạt đang bị đe dọa về chất lượng, bạn có thể sử dụng các thiết bị đầu lọc nước tại vòi – một sản phẩm lọc nước thông minh, nhỏ gọn với một đầu lọc duy nhất và đặc biệt là có giá thành vô cùng hợp lý. 

Trên đây Lọc Nước Nhanh gửi đến bạn đọc thông tin xoay quanh nước thải sinh hoạt và những phương pháp xử lý nước thải sinh hoạt. Hy vọng thông tin chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn chi tiết về thực trạng nước thải sinh hoạt ngày nay để nâng cao nhận thức nhằm bảo vệ môi trường nước.